Verdieping

Wat zijn Stablecoins – deel 1

29 november 2021 by Michèle Nieuwenhuis

In het vorige blog hebben we besproken wat altcoins zijn, En we sloten dat blog af met het benoemen van nog een bijzondere categorie van cryptovaluta’s, namelijk de stablecoins. Een stablecoin is een cryptovaluta gekoppeld aan een vaste waarde, bijvoorbeeld aan fiatgeld of aan andere cryptovaluta’s. Dat maakt stablecoins waardevast en stabiel. Waar Bitcoin en altcoins zeer volatiel zijn, is een stablecoin juist stabiel. Stablecoins beginnen meer en meer hun weg te vinden in de cryptowereld.

De eerste stablecoin zag het licht in 2014, dat was Tether (USDT), en langzamerhand wordt de market cap van stablecoins groter en groter. Als je op de website coinmarketcap.com kijkt, dan zie je in de ranglijst op het moment van schrijven (november 2021) inmiddels 57 verschillende stablecoins staan die op dit moment worden uitgegeven. Grote kans dat je er wel eens van gehoord hebt en je misschien hebt afgevraagd wat een stablecoin nu precies is en wat je ermee kunt. Daar gaan we in dit blog en het volgende blog dieper op in. In dit deel bespreken we wat stablecoins zijn en in het volgend deel bespreken we waar stablecoins voor gebruikt worden en hoe het zit met de regulering van stablecoins.

De top 10 van de stablecoins, gerangschikt op market cap van hoog naar laag, ziet er op coinmarketcap.com op moment van schrijven als volgt uit. Je ziet dat Tether (USDT) de lijst aanvoert, op de voet gevolgd door de USD Coin (USDC). Dit zijn allebei stablecoins die gekoppeld zijn aan de Amerikaanse Dollar:

Verschillende type stablecoins

Een stablecoin is een cryptovaluta die gekoppeld is aan een vaste waarde. Dat maakt een stablecoin waardevast en stabiel. Er zijn verschillende type stablecoins waarbij het verschil tussen die stablecoins zit in een andere “vaste waarde” die gekoppeld is aan de betreffende stablecoin.

We kennen de volgende drie type stablecoins:

1. Stablecoins die gekoppeld zijn aan fiatgeld of andere activa zoals goud

De meeste stablecoins die op de markt zijn, zijn gekoppeld aan fiatgeld. Tether (USDT) en USD Coin (USDC) zijn voorbeelden van stablecoins die gekoppeld zijn aan fiat geld, in dit geval de Amerikaanse dollar.

Eén USDT of één USDC heeft dus altijd de waarde van één Amerikaanse dollar. In principe is het zo dat voor elke uitgegeven stablecoin die gekoppeld is aan de Amerikaanse dollar, één Amerikaanse dollar in bewaring wordt genomen. Zo is de betreffende stablecoin ook écht daadwerkelijk gedekt door fiatgeld. Dit is de manier waarop USDC werkt. Hoe USDT dit doet en wat het daadwerkelijke dekkingspercentage is, is op dit moment niet geheel duidelijk. USDT ligt de laatste tijd daarom ook onder een vergrootglas. Audits zullen moeten vaststellen wat de daadwerkelijke dekkingsgraad is en wat en hoe groot het risico is voor de investeerders in USDT.

De Amerikaanse dollars die in bewaring zijn genomen, zijn eigendom van één centrale partij. Bij de USDC is dit bijvoorbeeld het bedrijf Circle. Circle geeft de USDC stablecoin uit en in ruil daarvoor wordt een even groot aantal Amerikaanse dollars in bewaring genomen.

De centrale partij die de dollars in bewaring heeft, heeft daarmee ook alle zeggenschap over die Amerikaanse dollars. We noemen deze stablecoins dan ook wel gecentraliseerde stablecoins.

Je kunt je voorstellen dat dit ook een risico met zich meebrengt. Want wat gebeurt er als de centrale partij besluit om al het geld dat ze in bewaring hebben mee te nemen en van de aardbodem te verdwijnen? Juist, dan wordt de betreffende stablecoin in één klap waardeloos en ben je als investeerder je geld kwijt.

Voordelen van dit type stablecoin

Nadelen van dit type stablecoin

De stablecoin wordt gedekt door echt fiatgeld of andere activa en wordt niet zonder onderpand “uit de lucht”gecreëerd
Alle in omloop zijnde stablecoins kunnen daadwerkelijk weer worden omgeruild voor fiatgeld. Dit is van belang bij een zogenaamde “stablecoin run” als iedereen zijn stablecoins tegelijkertijd wil omzetten in fiatgeld
Concept van deze stablecoin is eenvoudig te begrijpen

Het niet afhankelijk zijn van fiatgeld is één van de voordelen van cryptovaluta’s. Dit type stablecoin is echter wel afhankelijk van fiatgeld
Gecentraliseerde stablecoin. Als de partij die de betreffende dekking in bewaring heeft er vandoor gaat wordt de betreffende stablecoin in één klap waardeloos
Er zullen audits moeten worden uitgevoerd om de exacte dekkingsgraad van de stablecoin te kunnen vaststellen

2. Stablecoins die gedekt worden door andere cryptovaluta’s

Een ander type stablecoin is een stablecoin die gekoppeld is andere cryptovaluta. Dat klinkt al wat ingewikkelder dan een koppeling met fiatgeld, dus dat gaan we even verder toelichten. Een voorbeeld van een stablecoin die gekoppeld is aan andere cryptovaluta’s is DAI.

DAI is een stablecoin die een waarde heeft van één Amerikaanse dollar. DAI wordt echter niet gedekt door fiatgeld, maar door een mix van andere cryptovaluta’s. Hoe werkt dat dan? DAI wordt gecreëerd als iemand een lening in DAI wil afsluiten en zijn eigen cryptovaluta inbrengt als onderpand voor die lening. De lening wordt uitgekeerd in DAI waarmee nieuwe DAI gecreëerd wordt. De cryptovaluta’s van de kredietnemer die als onderpand dienen, worden veilig opgeslagen in een soort kluis op de Ethereum blockchain, in een zogenaamd “smart contract”.

Wat een smart contract precies is zullen we in een ander blog toelichten. Voor nu is het voldoende om te weten dat een smart contract volledig geautomatiseerd wordt uitgevoerd door een software protocol en dat er geen mens aan te pas komt. De uitvoering van een smart contract gaat dus volledig automatisch. Een groot voordeel van DAI is dat het niet beheerd wordt door een privébedrijf (één centrale partij), maar door een gedecentraliseerde autonome organisatie via een software protocol, in het Engels een Decentralized Autonomous Organization (DAO) genoemd. DAO is een term die je met name bij “decentralized finance” (DeFi) tegen zult komen.

Als de kredietnemer zijn lening in DAI heeft ontvangen en zijn eigen cryptovaluta’s als onderpand zijn opgeslagen in de kluis, kan hij niet meer bij zijn eigen cryptovaluta’s. Dat zal pas weer kunnen op het moment dat de lening volledig is afgelost. Het software protocol (bij DAI heet dit het Maker Protocol) zal checken of er aan alle voorwaarden van het smart contract is voldaan, bijvoorbeeld of de kredietnemer het geleende bedrag in zijn geheel heeft terugbetaald. Als dat het geval is zal hij weer toegang krijgen tot zijn eigen cryptovaluta’s die gedurende de looptijd van de lening vastzaten in een kluis op blockchain.

Om de koers van DAI op één Amerikaanse dollar te houden zal er dus continue door het Maker Protocol gecheckt moeten worden of de koers van alle cryptovaluta’s die in de kluis zitten nog steeds de waarde van één Amerikaanse dollar vertegenwoordigt. Zo niet, dan neemt het software protocol de juiste acties om de koers van de DAI weer terug te brengen naar één Amerikaanse dollar. Een zelfregulerend software protocol dus. De hoeveelheid cryptovaluta’s in de kluis is altijd “over-collaterized”. Wat betekent dat er meer waarde aan cryptovaluta’s in de kluis zit dan er aan DAI is uitgegeven. Hierdoor kan een eventuele koersdaling op de cryptomarkten worden opgevangen om zo toch de waarde van één Amerikaanse dollar te behouden.

Kun je DAI dan enkel verkrijgen door een lening in DAI aan te gaan waarbij je dan je eigen cryptovaluta’s als onderpand moet geven? Nee, dat hoeft niet. Je kunt DAI ook aanschaffen op een grote exchange zoals Binance of Coinbase. En als je DAI bezit omdat je een lening bent aangegaan, dan kun je die DAI ook verhandelen op een grote exchange. Echter om weer toegang te krijgen tot je eigen cryptovaluta’s die vastzitten in de kluis op de blockchain zul je wel aan alle voorwaarden van het smart contract moeten voldoen, bijvoorbeeld het tijdig en volledig aflossen van de lening.

Voordelen van dit type stablecoin

Nadelen van dit type stablecoin

De stablecoin wordt alleen gecreëerd als er ook daadwerkelijk cryptovaluta’s als onderpand tegenover staan. Ze worden niet “uit de lucht” gecreëerd.
Gedecentraliseerde stablecoin. Er is niet één partij eigenaar van de DAI of cryptovaluta’s in de kluis op de blockchain
De uitgifte van DAI en het opslaan van de cryptovaluta’s die als onderpand dienen gebeurt op de Ethereum blockchain waardoor dit volledig geautomatiseerd en transparant is en geen audits nodig zijn

Concept van deze stablecoin is complexer dan een stablecoin gedekt door fiatgeld of andere activa zoals goud
De waarde van het onderpand is hoger dan de waarde van de uitgegeven DAI (over-collaterized). Je zult dus altijd meer cryptovaluta’s in onderpand moeten geven dan je uitgekeerd krijgt in DAI
Er bestaat altijd het risico dat de waarde van de cryptovaluta’s, die dienen als onderpand, enorm gaat dalen

3. Stablecoins die worden aangestuurd door een algoritme

Deze derde categorie stablecoins wordt aangestuurd door een software algoritme die vraag en aanbod zó op elkaar afstemt dat de stablecoin een vaste waarde of koers vertegenwoordigt.

Dit software algoritme zorgt ervoor dat het aanbod van het aantal stablecoins wordt verhoogd wanneer de koers van de munt stijgt en verlaagd wanneer de koers van de stablecoin daalt.

Stel dat de stablecoin de waarde vertegenwoordigt van één Amerikaanse dollar en de koers van de stablecoin stijgt en hoger wordt dan één Amerikaanse dollar, dan geeft het algoritme extra stablecoins uit om het totale aanbod te vergroten net zolang totdat de koers van de stablecoin weer gedaald is naar één Amerikaanse dollar. Wanneer de koers van de stablecoin daalt en de prijs te laag wordt, dan koopt het algoritme de stablecoins van de markt terug. Daarmee wordt het totale aanbod verkleind en zal de koers van de stablecoin weer stijgen. Je kunt je voorstellen dat het laten stijgen van de koers, wanneer deze te laag is, lastiger is dan de koers te laten stijgen door het bijmaken van de munten. Want als de stablecoin niet wordt aangeboden op de markt, dan wordt het voor het algoritme ook lastig om deze terug te kopen om het totale aanbod te verkleinen.

Zo zorgt het algoritme ervoor dat de koers stabiel blijft. Ook hier komen geen mensen aan te pas. Dit wordt enkel en alleen uitgevoerd door een software protocol.

Een voorbeeld van een stablecoin die wordt aangestuurd door een software algoritme is Terra (UST). In het stablecoin overzicht van coinmarketcap wat hierboven staat kun je zien dat UST op de vierde plek staat qua market cap.

Hoe werkt UST? Deze stablecoin heeft eveneens de waarde van één Amerikaanse dollar en wordt gecreëerd op de Terra blockchain. Dit is dus weer een andere blockchain dan bijvoorbeeld de Bitcoin blockchain of de Ethereum blockchain. Het creëren van een stablecoin wordt “minten” genoemd.

Naast de stablecoin UST kent de Terra blockchain ook een eigen cryptovaluta: de LUNA. We noemen LUNA ook wel de “native token” of “native cryptocurrency” van de Terra blockchain. Anders gezegd LUNA is de eigen inheemse munt van de Terra blockchain. Vergelijk dit bijvoorbeeld met Bitcoin, dit is de native cryptocurrency van de Bitcoin blockchain en Ether, dit is de native cryptocurrency van de Ethereum blockchain. Op de Terra blockchain onderscheiden we dus twee verschillende crypto’s: LUNA als native cryptocurrency en UST als de stablecoin van de Terra blockchain.

Maar wat hebben LUNA en UST nou met elkaar te maken? Dat zit zo: het algoritme, dat ervoor zorgt dat de koers van UST één Amerikaanse dollar blijft, gebruikt LUNA om koersschommelingen van UST op te vangen. Als de koers van UST omhoog gaat, zet het algoritme LUNA om in UST om zo meer UST op de markt te brengen. Dit zal de koers van UST weer verlagen naar één Amerikaanse dollar. Omgekeerd, als de koers van UST daalt, dan zet het algoritme UST om in LUNA om het totaal aantal UST te verlagen en zo de prijs te doen stijgen. We zien dat het algoritme van UST er hierdoor in slaagt om de koers van UST stabiel te houden. Net als DAI is UST ook een gedecentraliseerde stablecoin.

Voordelen van dit type stablecoin	Nadelen van dit type stablecoin
Geen onderpand nodig in de vorm van fiat geld of andere cryptovaluta’s Gedecentraliseerde stablecoin	Concept van deze stablecoin is complexer dan van andere type stablecoins Concept is relatief nieuw (UST kwam in eind 2020 voor het eerst op de markt) en moet zich op de langere termijn nog bewijzen

In deel 2 over stablecoins gaan we verder met de uitleg over stablecoins. Dan kijken we waar stablecoins allemaal voor worden gebruikt en hoe het zit met de regulering van stablecoins.

Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Zijn er bepaalde termen of afkortingen nog niet helemaal duidelijk? Of snap je het een beetje, maar krijg je er nog nét niet goed de vinger achter? Zou je het aan iemand anders kunnen uitleggen denk je? Of heb je daar nog wat meer tijd en kennis voor nodig? Of wil je misschien nog méér leren over crypto? Dan kan allemaal. Daar zijn we voor bij Easy Peasy Crypto, jouw persoonlijke crypto coach. Koop een strippenkaart van 5 of 10 online crypto coaching sessies of boek wellicht één of meerdere losse crypto coaching sessies. Dan gaan we samen, één op één, tijdens deze online coaching sessies dieper in op alle crypto vragen die je nog hebt.

En vergeet vooral niet: crypto is spannend, turbulent, emotioneel maar vooral ook heel erg leuk! Enjoy this life-changing rollercoaster ride!

Bitcoin deel 3 – Het Bitcoin betalingsproces stap voor stap

1 november 2021 by Michèle Nieuwenhuis

In deel 1 hebben we gezien wat Bitcoin precies is, wie Satoshi Nakamoto was en wat voor probleem Bitcoin nou oplost. En in deel 2 hebben we gezien hoe Bitcoin werkt, wat de rol is van de miners en van de nodes en dat je goed moet opletten als je een bitcoin transactie doet. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een bankoverschrijving is een bitcoin transactie onomkeerbaar. Goed opletten dus!

In dit laatste deel over Bitcoin gaan we stap voor stap door het hele Bitcoin betalingsproces heen. Als het goed is zouden na dit blog alle puzzelstukjes in elkaar moeten vallen zodat je na drie delen een goed beeld hebt gekregen van Bitcoin en bitcoin. Weet je het nog? Bitcoin (met de hoofdletter B) is het systeem of het netwerk en bitcoin de munt zelf. We zullen de munt bitcoin in dit blog verder aanduiden met BTC.

Hoe ziet het proces van een BTC betaling er uit?

Stel je eens voor: je bent de gelukkige bezitter van BTC. Gefeliciteerd! Hij heeft de laatste tijd een mooie stijging doorgemaakt en je wilt graag van je winst iets kopen. Je hebt een leuke auto op het oog, helaas is de winst nog niet voldoende voor een Lamborghini, maar ook met een bescheidener autootje ben je helemaal happy. En het goede nieuws is dat de autodealer BTC accepteert als betaling. Je wilt dus je BTC aan hem overmaken, maar hoe gaat dat in zijn werk? Zo ziet het hele betalingsproces van BTC eruit:

Het bitcoin betalingsproces stap voor stap

Hieronder duiken we stap voor stap in dit proces om je precies te vertellen hoe dit in zijn werk gaat.

Stap 1 – De transactie

Nadat jij en de autodealer het eens zijn geworden over de prijs wil jij natuurlijk heel graag de afgesproken hoeveelheid BTC naar de autodealer overmaken. Dit gaat iets anders in zijn werk dan een normale bankafschrijving. Bij een bankoverschrijving heb je de bankrekening van de autodealer nodig. En bij een BTC transactie heb jij het adres van de BTC wallet van de autodealer nodig. Zo’n BTC adres kan er als volgt uitzien: 3B2M57PkMf6uD46cXxAD3n89wcACJJUi7V.

Aan het adres zelf kun je niet zien dat dit het juiste adres van de autodealer is, dus je zult heel goed moeten checken dat je geen typefout maakt bij het aanmaken van de transactie. Check, check, dubbelcheck! Misschien is het zelfs verstandig om eerst een klein bedrag over te maken om te kijken of alles goed verloopt.

Via jouw wallet, bijvoorbeeld jouw hardware wallet, ga je jouw BTC versturen naar het BTC adres van de autodealer en maak je een transactie aan. Voor het doen van een BTC transactie betaal je tevens een transactie fee, oftewel transactie kosten. Als je alles driedubbel hebt gecheckt (of wellicht eerst een kleine proef transactie hebt gedaan met een klein bedrag) bevestig je de transactie. Jouw transacties wordt vervolgens naar de nodes in het Bitcoin netwerk gestuurd.

Stap 2 – Validatie van de transactie door de nodes

Zodra jij de transactie hebt bevestigd, wordt deze naar alle nodes in het Bitcoin netwerk gestuurd. Een node is een computer die de gehele blockchain op zijn of haar computer heeft staan, met hierin alle transacties vanaf het allereerste genesis blok. De nodes gaan jouw transactie nu valideren en checken de geldigheid van jouw transactie aan de hand van de consensus regels. Een belangrijke check is bijvoorbeeld of je voldoende BTC hebt om de transactie te kunnen uitvoeren. Zo kun je geen BTC uitgeven die je niet hebt. Nodes communiceren onderling, dus peer-to-peer, wat we een decentraal netwerk noemen. Er is niet één node de baas in het Bitcoin netwerk, alle nodes hebben allemaal hetzelfde aandeel en gewicht binnen het Bitcoin netwerk. Als jouw transactie is gevalideerd door de nodes en is goedgekeurd door alle (of in ieder geval de meeste) nodes binnen het netwerk, dan wordt jouw transactie in de mempool gezet. Dit is het werkgeheugen van de nodes met hierin gevalideerde transacties die nog door de miners verwerkt moeten worden. Jouw transactie is dus weer een stapje verder gekomen en is nu een door de node gevalideerde transactie.

Stap 3 – Transactie wordt toegevoegd aan het blok

Stap 3: de BTC transactie wordt toegevoegd aan het blok

De miners zijn druk bezig met het oplossen van de wiskundige puzzel. Want de miner die het lukt om deze puzzel op te lossen, vindt het betreffende blok (zo noemen we dat) en krijgt de block reward van 6.25 BTC. Dat is niet mis als je kijkt naar de huidige koers van BTC. Dus je begrijpt dat miners hier heel wat rekenkracht (hashpower) voor over hebben. Dit is ook hoe en waarom de hoeveelheid van BTC in de loop van de tijd toeneemt. Het wordt niet bijgedrukt, zoals fiatgeld, maar het wordt verdiend door de miners die het dan weer op de markt kunnen brengen door hun BTC te verkopen. Elke 210.000 blokken halveert deze block reward. De verwachting is dat we ergens in mei 2024 door de 210.000 blokken heen zijn en de block reward zal dan halveren naar 3.125 BTC.

De miner die het blok heeft gevonden voegt ook de gevalideerde transacties uit de mempool toe aan het blok. Grote kans dat hij als eerste de transacties uitkiest met de hoogste transactie fees, want ook deze transactie fees komen ten gunste aan de miner die het blok heeft gevonden. Gemiddeld bestaat een blok uit 2000-3000 transacties.

De miner zal dus jouw transactie aan de autodealer uit de mempool halen en deze aan het blok toevoegen. Je bent weer een stapje dichter bij je auto!

Stap 4 – Hash toevoegen aan het blok

Stap 4: hash wordt toegevoegd aan het blok

De oplossing van de wiskundige puzzel die de miners proberen op te lossen heet hash of hashcode. Dit is een unieke code voor dit ene blok, inclusief alle inhoud en transacties van dit blok, waar heel veel rekenkracht voor nodig is geweest om deze juiste uitkomst te vinden. Andersom is het juist heel eenvoudig om te checken of de hashcode klopt bij het betreffende blok. Gemiddeld hebben alle miners wereldwijd met al hun gezamenlijke rekenkracht ongeveer 10 minuten nodig om de juist oplossing, de juiste hash, te vinden. Als deze is gevonden, wordt deze, naast alle transacties, ook toegevoegd aan het blok. Eigenlijk wordt het blok hiermee “verzegeld”. Want er kan nu niets meer aan het blok worden veranderd. Geen transactie meer worden toegevoegd, of hier een daar een bedrag van een transactie worden aangepast. Want het is immers een unieke code voor dát ene blok inclusief alle inhoud en transacties van dát ene blok. Als er iets zou veranderen in het blok, dan klopt de oude hashcode niet meer. En zoals eerder aangegeven is de check of de hashcode klopt heel eenvoudig uit te voeren, zonder extra rekenkracht. Zo werkt de hashcode dus als een verzegeling van dit blok. Dan weet je zeker dat het blok nog steeds is zoals het oorspronkelijk was en er niets aan is gewijzigd of toegevoegd.

Als extra check wordt ook de hashcode van het vorige blok toegevoegd. Alleen dan passen de blokken opeenvolgend op elkaar en vormen ze met elkaar de blockchain.

Stap 5 – Block wordt toegevoegd aan de blockchain en de transactie is gereed

Stap 5: het blok wordt toegevoegd aan de blockchain

Dan zijn we alweer toe aan de laatste stap van het BTC betalingsproces. Als alle transacties in het blok staan, de juiste hashcode is bepaald en toegevoegd aan het blok, inclusief de hashcode van het voorgaande blok, dan zal de miner het blok aan de blockchain toevoegen. De blokken sluiten naadloos op elkaar aan omdat de hashcodes op elkaar aansluiten. Zo vormen alle blokken een hele lange keten, de blockchain.

De check of alle hashcodes op elkaar aansluiten wordt gedaan door de nodes, die weer onderling met elkaar communiceren in een decentraal netwerk. Als alle, of in ieder geval de meeste, nodes het blok geldig hebben verklaard, dan is de transactie gereed. Jij ontvangt een bevestiging dat de transactie correct is uitgevoerd en dat jouw BTC zijn toegevoegd aan het bitcoin adres van de autodealer. Nog even en dan rijd jij in je nieuwe auto!

Wat gebeurt er als een blok wordt veranderd?

Stel nou dat er toch iemand probeert om een transactie te wijzigen, nadat het betreffende blok al gevonden was en de hashcode dus al berekend was. Een wijziging van een transactie zal ervoor zorgen dat het blok een andere hashcode krijgt. Want de inhoud van het blok bepaalt mede wat de hashcode is. En we weten inmiddels dat de check of de hashcode klopt bij het betreffende blok eenvoudig uit te voeren is. In tegenstelling tot het vinden van de juiste hashcode wat juist heel veel rekenkracht vergt. Dus een wijziging in een transactie in een reeds gevonden blok betekent een andere hashcode voor dat blok dan eerder door de miners berekent. En daarmee sluiten de blokken, de hashcodes, niet langer op elkaar aan.

De nodes zullen deze check doen, of de hashcode juist is en hoort bij dit blok en ze zullen constateren dat dat niet het geval is. En daarmee zullen ze het blok ongeldig verklaren en de transacties in dat blok dus ook. De transacties in dit blok zullen zijn daarmee niet uitgevoerd en zullen opnieuw in een blok moeten worden opgenomen. Dit is heel ingenieus bedacht door Satoshi Nakamoto!

Dit was het derde deel van het drieluik over Bitcoin. Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Zijn er bepaalde termen of afkortingen nog niet helemaal duidelijk? Of snap je het een beetje, maar krijg je er nog nét niet goed de vinger achter? Zou je het aan iemand anders kunnen uitleggen denk je? Of heb je daar nog wat meer tijd en kennis voor nodig? Of wil je misschien nog méér leren over crypto? Dan kan allemaal. Daar zijn we voor bij Easy Peasy Crypto, jouw persoonlijke crypto coach. Koop een strippenkaart van 5 of 10 online crypto coaching sessies of boek wellicht één of meerdere losse crypto coaching sessies. Dan gaan we samen, één op één, tijdens deze online coaching sessies dieper in op alle crypto vragen die je nog hebt.

En vergeet vooral niet: crypto is spannend, turbulent, emotioneel maar vooral ook heel erg leuk! Enjoy this life-changing rollercoaster ride!

Bitcoin deel 2 – Hoe werkt Bitcoin?

25 oktober 2021 by Michèle Nieuwenhuis

Grote kans dat je van deel 1, waarin wordt uitgelegd wat Bitcoin precies is, al heel wat wijzer bent geworden. Met deze kennis kun je nú al behoorlijk wat indruk maken op een willekeurig verjaardagsfeestje! We gaan nu nog een stapje verder en in dit blog gaan we bekijken hoe Bitcoin nou precies werkt en welke key spelers van belang zijn.

Wat betekent de term “crypto” in crypotocurrencies?

Bitcoin is een cryptocurrency. Dat werd in deel 1 uitgelegd in de paragraaf “wat lost Bitcoin op”. Maar wat betekent dat “crypto” nou?

Bitcoin werkt met cryptografie, vandaar ook de naam “crypto”. Je hebt vroeger met vrienden vast wel eens een eigen geheimtaal bedacht. Zo kon je heel makkelijk berichtjes naar elkaar sturen die niemand anders kon lezen. En jij kon die zelf wel lezen omdat je wist hoe je deze geheimtaal moest omzetten naar iets leesbaars, hoe je het bericht moest ontsleutelen. Je had zelf de geheime sleutel oftewel de secret key in handen. Dit is ook de basis van cryptografie. Je ontvangt een versleutelde (encrypted) bitcoin transactie, en die kun je met je eigen secret key weer ontsleutelen (decrypten). Cryptografie bij Bitcoin maakt gebruikt van public keys en secret keys, waarbij je de secret key nodig hebt om de versleutelde bitcoin transactie te ontsleutelen en hiermee te bewijzen dat het echt jouw bitcoins zijn, de bitcoins waar jij recht op hebt. Het is dus heel belangrijk om je secret key goed te bewaren en deze nooit aan iemand anders te geven. Want als je je secret key kwijtraakt kun je niet meer bewijzen dat het jouw bitcoins zijn en ben je die bitcoins kwijt!

Een eigen wallet bewaart jouw eigen secret keys. In het blog over wallets gaan we hier dieper op in en bespreken we welke type wallets er zijn inclusief de verschillen tussen de wallets. Maar het kan natuurlijk ook zo zijn dat je zelf geen eigen wallet hebt. Bijvoorbeeld als je je crypto op een exchange zoals Bitvavo of Binance hebt staan.

Een veel gehoorde uitspraak in de cryptowereld is: “not your keys, not your coins”.

Dit gaat dan over de secret keys die je zelf niet in bezit hebt. Je moet dan vertrouwen op de partij die wél deze secret keys in bezit heeft, in bovenstaand voorbeeld Bitvavo of Binance.

Wat daarnaast goed is om je te realiseren is dat jouw bitcoin niet op je wallet zelf staan. Jouw bitcoin blijft op de blockchain staan. Jouw wallet bevat de secret keys waarmee je kan aantonen welke bitcoin op de blockchain van jou is. Alle bitcoin waar jij recht op hebt wordt door je wallet bij elkaar geteld en dit is het bitcoin saldo wat je wallet laat zien. Zoals gezegd komen we hier uitgebreid op terug in het blog over wallets.

Rol van de Nodes

Zoals we in deel 1 al hebben gezien is de node een belangrijke speler in het Bitcoin netwerk. In deel 1 beschreven we al dat nodes de gehele blockchain op hun computer hebben gedownload. Ze hebben dus alle transacties, vanaf het allereerste begin op hun computer staan. Om je een idee te geven van de grootte van de Bitcoin blockchain: in oktober 2021 was de Bitcoin 360 Gigabyte. Nodes communiceren weer met andere nodes, peer-to-peer, dit noemen we een decentraal netwerk.

Een node checkt de transacties en de blokken op geldigheid. Dat doen ze aan de hand van de zogenaamde “consensus regels”. De consensus regels zijn regels waar de gehele bitcoin community zich aan heeft gecommitteerd en die initieel beschreven zijn in de whitepaper van Satoshi Nakamoto. Een voorbeeld van zo’n consensus regel voor een transactie is dat je niet mag uitgeven waar je geen recht op hebt. Anders gezegd: je moet voldoende saldo hebben om een transactie te kunnen doen. En een consensus regel voor een blok wat gecheckt wordt door de node is bijvoorbeeld: is het blok niet te groot. Een blok bevat zo’n 2000-3000 transacties. Daarna is het blok “vol”.

Als de transactie voldoet aan de consensus regels, dan slaat de node de transactie op in zijn werkgeheugen (de “mempool”). In het werkgeheugen van de nodes staan dus allemaal transacties die nog geverifieerd en verwerkt moeten worden door de miners. Bitcoin nodes ondersteunen zo het bitcoin netwerk.

Rol van de Miners

Als de transacties zijn gecheckt door de nodes en in het werkgeheugen van de nodes (de mempool) staan, haalt de miner die het betreffende blok heeft gevonden deze transacties uit de mempool en voegt deze transacties toe aan het gevonden blok. Het “vinden van het blok” is eigenlijk niets anders dan het oplossen van de wiskundige puzzel door een miner. Dat klinkt eenvoudig, maar het kost enorm veel rekenkracht om deze wiskundige puzzel op te lossen en zo het betreffende blok te vinden. Het blok wat is gevonden door de miner wordt toegevoegd aan de blockchain.

Omdat de miner die het blok vindt ook recht heeft op de transactie fees, zal de miner de transacties met de hoogste transactie fees als eerste uit de mempool halen en deze aan het blok toevoegen. Net zolang tot het blok “vol” is. We zagen eerder al dat een blok niet te groot mag zijn en dat dit door de nodes gecheckt wordt.

Ook de miner moet zich houden aan de consensus regels. Eén van de consensus regels voor de miners is bijvoorbeeld de hoogte van de block reward voor de miner die het blok vindt.

De block reward bedraagt momenteel 6.25 bitcoin. Na 210.000 blokken volgt een zogenaamde “halving” en dan wordt de block reward wederom gehalveerd.

De eerstvolgende halving wordt verwacht in mei 2024. Als de miner die het blok heeft gevonden zich meer bitcoin toe-eigent dan is toegestaan, zullen de nodes het gehele blok ongeldig verklaren.

De miner die het blok heeft gevonden mag de block reward claimen en dat doet hij door het aanmaken van de eerste transactie van dat blok waarin hij de bitcoin naar een bitcoinadres van zichzelf laat sturen. Deze eerste transactie noemen we de coinbase transactie. En zoals eerder gezegd heeft de miner naast de block reward ook recht op de transactie fees (transactie kosten) die mensen hebben betaald om hun transactie in het blok te laten opnemen. Het vinden van het blok en daarmee het claimen van de block reward en de transactie fees noemen we het minen van bitcoin.

Het leveren van de rekenkracht en het daarmee oplossen van de wiskundige puzzel noemen we een “Proof of Work” (PoW) consensus mechanisme. “Proof of Work” zegt het al een beetje: dit gaat ervan uit dat je daadwerkelijk “werk” hebt geleverd (je hebt rekenkracht geleverd aan het netwerk om de wiskundige puzzel op te lossen) waar je dan een beloning voor krijgt (de blockreward en de transactie fees). In het blog over de verschillende consensus mechanismes zoals “Proof of Work” en “Proof of Stake” gaan we hier dieper op in.

Miners en nodes zijn dus belangrijke key spelers; zonder de miners en de nodes zou er geen Bitcoin zijn. Beide zijn van onschatbare waarde voor de werking en veiligheid van het Bitcoin netwerk.

Blockchain

In deel 1 hebben we kort uitgelegd wat een blockchain is. Maar wat zit er nou allemaal in een blok van de blockchain? Dat zetten we hieronder op een rijtje:

- Allereerst de coinbase transactie van de miner zoals we hierboven hebben besproken
- Daarnaast bevat een blok ook de uitkomst van de wiskundige puzzel die de miner, die het blok heeft gevonden, heeft opgelost. Deze uitkomst van de puzzel noemen we een “hash”.
- Ook bevat het blok de tijd wanneer het blok gevonden is
- Verder zitten er in het blok ook de transacties en de transactie fees van mensen die bitcoin willen versturen
- En als laatste en misschien wel het meest belangrijke: er zit ook een verwijzing in naar het vorige blok. In het huidige blok staat de uitkomst van de wiskundige puzzel van het vorige blok, dus de hash van het vorige blok. Zo past dit nieuwe blok enkel op het voorgaande blok. Want op een ander blok zou het niet passen, omdat dan de verwijzing naar de hash niet overeenkomt. Dit maakt dat de blokken van de blockchain naadloos op elkaar aansluiten waardoor ze samen één lange ketting vormen, de blockchain dus.

Nu vraag je je misschien af: zou ik dan niet de transacties in de oudere blokken kunnen aanpassen zodat ik er bijvoorbeeld een transactie bijzet waarmee ik bitcoin aan mezelf stuur.

Gratis bitcoin, wie wil dit nou niet?

Helaas…. dat zal niet gaan lukken. Want met het aanpassen van de transacties in een ouder blok verandert ook de hash van datzelfde blok. Dus als je iets wijzigt in een ouder blok, zul je ook een nieuwe hash voor dat blok moeten gaan berekenen, oftewel de wiskundige puzzel voor dat blok opnieuw moeten oplossen. En zoals je inmiddels weet, heeft het vinden van de hash van dat oudere blok al heel veel rekenkracht gekost.

Daar hebben alle miners wereldwijd, met alle rekenkracht die ze op dat moment gezamenlijk konden leveren, al zo’n 10 minuten over gedaan. Dus als je een ouder blok verandert, verandert ook de hash en moet je die opnieuw berekenen. En daarmee verandert ook de hash van het volgende blok en die daarop enzovoort. Je moet van alle blokken een nieuwe hash berekenen omdat ze anders niet meer op elkaar aansluiten.En dat allemaal binnen de 10 minuten, die normaal al nodig is om de hash van één blok te kunnen vinden.

Onmogelijk dus. Kortom: oudere blokken kunnen niet meer worden gewijzigd én een nieuw blok past enkel op het voorgaande blok. Alleen op deze manier ontstaat blok na blok de Bitcoin blockchain. Precies zoals Satoshi het voor ogen had.

Transacties

We schreven het hierboven al: Bitcoin is een consensusnetwerk. Bitcoin werkt alleen naar behoren met een complete overeenstemming tussen alle gebruikers. Transacties gebeuren tussen de peers, ofwel de gebruikers, onderling, zonder tussenpersoon. Een gedecentraliseerd systeem. En deze transacties worden door het netwerk (de nodes en de miners) zelf gevalideerd.

Belangrijk om je te realiseren: een bitcoin transactie is onomkeerbaar.

Dat is dus wezenlijk anders dan bijvoorbeeld een creditcard betaling of een bankoverschrijving, waarbij je een betaling kunt storneren als er iets mis gegaan is of je het niet eens bent met de betaling.

Als je een bitcoin transactie doet, doe dit dan altijd eerst met een klein bedrag om te kijken of dit goed gaat. Want maak je een typefout in het bitcoin adres dan ben je je bitcoin helaas kwijt. Zo zijn er al heel wat bitcoin verloren gegaan, dus een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Op https://www.blockchain.com/explorer?view=btc vind je de blockchain explorer van bitcoin (en ook van andere coins) waarbij je alle transacties kunt volgen en bekijken. Zo kun je je eigen transactie van begin tot eind volgen en bijvoorbeeld zien in welk blok jouw transactie is opgenomen. Leuk en spannend om te zien! Het geeft gelijk een mooi beeld hoe transparant alle transacties op de bitcoin blockchain daadwerkelijk zijn. Alle transacties kunnen door iedereen worden ingezien. Het enige wat je niet weet is van wie het betreffende bitcoin adres is. Verder is de bitcoin blockchain volledig inzichtelijk en transparant.

Wanneer je stap voor stap door de wondere wereld van Bitcoin gaat, dan lijkt het een stuk minder ingewikkeld dat je hiervoor wellicht dacht, toch?

Een olifant eet je immers ook niet in één keer op, maar in kleine, hapklare stukjes.

In deel 3 kijken we naar het Bitcoin proces, stap voor stap uitgelegd.

En vergeet vooral niet: crypto is spannend, turbulent, emotioneel maar vooral ook heel erg leuk! Enjoy this life-changing rollercoaster ride!